Freelancer, wolny strzelec, artysta czy specjalista pracujący na własny rachunek. Sam sobie jest szefem, cieszy się zawodową wolnością, pracuje wtedy, kiedy chce i potrzebuje, przyjmując tylko te zlecenia, które chce. Przede wszystkim jednak stawia czoła rosnącej konkurencji na rynku pracy. Choć pojęcie wolnego zawodu od dawna funkcjonuje w przestrzeni publicznej, wielu ma trudności z poprawnym wskazaniem przedstawicieli wolnych zawodów, czy określeniem, na czym taki sposób zarobkowania faktycznie polega. A zatem – oto definicja i lista wolnych zawodów w Polsce.
Jeśli chcielibyśmy przytoczyć oficjalną definicję wolnego zawodu, moglibyśmy napotkać pewne trudności. Dlaczego? Choć pojęcie to używane jest w języku prawnym, nigdy nie zostało jednoznacznie zdefiniowane. Nie oznacza to jednak, że cechuje się marginalnym znaczeniem. Przyjęło się, że wykonywanie wolnego zawodu to przede wszystkim prowadzenie działalności bez zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Bardzo często spotkamy się także z przekonaniem, że zawód ten uprawiają artyści i osoby zajmujące się pracą twórczą. Z drugiej strony wolnymi strzelcami mogą być także np. headhunterzy, marketingowy, analitycy czy programiści.
W rzeczywistości jednak wolny zawód najczęściej oznacza wykonywanie czynności na rzecz osób fizycznych, którzy w rozumieniu prawa są konsumentami. Wolny strzelec działa na własny rachunek i świadczy wyspecjalizowane usługi na wysokim poziomie.
Trafna definicja wolnego zawodu przytoczona została w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Według niego, wolny zawód powinien posiadać następujące cechy:
Tyle w teorii. Jak wygląda praktyka? Jak wygląda wykaz wolnych zawodów w Polsce?
Nie jesteś artystą, wobec czego nie wykonujesz wolnego zawodu? Niekoniecznie. Choć sama definicja owych zawodów może wzbudzać wiele wątpliwości, tak światło na tę kwestię rzuca wykaz zamieszczony w Kodeksie spółek handlowych. Lista wolnych zawodów oparta na podstawie przepisów o spółce partnerskiej może objąć:
Mówiąc o katalogu wolnych zawodów, nie sposób pominąć Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. To właśnie w niej wolny zawód traktowany jest jako pozarolnicza działalność gospodarcza wykonywana osobiście przez:
Jak widać, spis wolnych zawodów zawarty we wspomnianych wyżej dokumentach tylko częściowo pokrywa się ze sobą. Jaki płynie z tego wniosek? W dalszym ciągu pojęcie wolnego zawodu nie zostało do końca zdefiniowane, co wszystkim freelancerom zostawia spore pole do popisu.
Jeśli osoba wykonująca jedną z powyższych profesji pracuje na zasadzie samozatrudnienia, rozlicza się z ZUS-em dokładnie w taki sam sposób, jak wszyscy przedsiębiorcy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą. W tej kwestii nie ma żadnych wyjątków.
Przedsiębiorcy, którzy uzyskali maksymalnie 120 tys. zł rocznego przychodu (bądź wartość proporcjonalnie wyliczoną do okresu działalności poniżej roku) mogą skorzystać z ulgi tzw. małego ZUS-u plus. Jest to ulga skierowana do osób prowadzących działalność od co najmniej 60 dni. Jednak czy z ulgi Mały ZUS Plus mogą skorzystać osoby, które wykonują wolny zawód?
Jak czytamy w rządowym Serwisie informacyjno-usługowym dla przedsiębiorcy:
Z Małego ZUS Plus nie możesz również korzystać, jeśli w poprzednim roku prowadziłeś działalność jako:
Przedstawiciele wolnych zawodów to najczęściej przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą i obowiązują ich wszelkie przepisy dotyczące prowadzenia takiej działalności, w tym konieczność rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), wyboru odpowiedniego kodu PKD dla swojej działalności, wyboru metody opodatkowania, zgłodzenia do ubezpieczenia społecznego ZUS itp.
Czy warto wykonywać wolny zawód? Zarobkowanie w ten sposób ma zarówno zalety, jak i wady. Do największych zalet, przeważających zwykle o decyzji dotyczącej wykonywania wolnego zawodu, należy swoboda działania. Wolni strzelcy pracują tyle, ile chcą, przyjmują te zlecenia, które chcą, są sami dla siebie szefami. Taka wolność – szczególnie w porównaniu do obarczonego restrykcyjnymi zasadami dotyczącymi pracy w określonych godzinach i miejscu etatu – może być bardzo pociągająca.
Z drugiej strony za wolnością kryje się wysoka odpowiedzialność i ogrom obowiązków związanych z samodzielnym prowadzeniem księgowości, rozliczeń, marketingu czy dystrybucji. Wolny strzelec musi nieustannie poszukiwać zleceń i konkurować z innymi o najlepsze kontrakty. Co więcej, życie ze zlecenia na zlecenie może być wyczerpujące psychicznie z uwagi na możliwy brak stabilności finansowej oraz nierównomierne obłożenie pracą. Okresy, w których nie ma zleceń mogą przeplatać się z czasem, gdy przedstawiciel wolnego zawodu pracuje niemal bez przerwy.
Bez wątpienia nie jest to styl życia i pracy dla każdego. Z drugiej strony wiele zawodów, takich jak adwokat, tłumacz czy artysta malarz, tradycyjnie wykonywanych jest właśnie na zasadzie wolnego zawodu.
- https://www.praca.pl/poradniki/rynek-pracy/wolny-zawod-lista,zus,ustawa_pr-2312.html
English
